不定积分典型例题
不定积分典型例题
一、直接积分法 直接积分法是利用基本积分公式和不定积分性质求不定积分的方法, 解题时 往往需对被积函数进行简单恒等变形,使之逐项能用基本积分公式. 例 1、求 ∫ (1 −
1 ) x x dx x2
3 4 − 5 4 7 1
4 解 原式= ∫ ( x − x )dx = x 4 + 4 x 4 + C 7
e3 x + 1 ∫ e x + 1 dx 1 2x e − ex + x + C 2
例 2、求
解
原式= ∫ (e 2 x − e x + 1)dx =
例 3、求
∫ sin
2
1 dx x cos 2 x
解
原式 = ∫
sin 2 x + cos 2 x 1 1 dx = ∫ dx + ∫ 2 dx = tan x − cot x + C 2 2 2 sin x cos x cos x sin x
例 4、 ∫ cos 2 解 原式=
x dx 2 x + sin x 1 + cos x dx = +C 2 2
∫
x2 例 5、 ∫ dx 1 + x2 x2 +1 −1 1 dx = ∫ (1 − )dx = x − arctan x + C 2 1+ x 1+ x2
解
原式 = ∫
注:本题所用“加 1 减 1”方法是求积分时常用的恒等变形技巧. 二、第一类换元积分法(凑微分法)
1
∫
f ( x)dx = ∫ g[ϕ ( x)]ϕ ' ( x)dx
凑成
令ϕ ( x ) = u
=
∫ g (u )du = G (u ) + C
求出
还原
= G[ϕ ( x)] + C
在上述过程中,关键的一步是从被积函数 f (x) 中选取适当的部分作为
ϕ ' ( x) ,与 dx 一起凑成 ϕ (x) 的微分 dϕ ( x) = du 且 ∫ g (u )du 易求.
例 1、求
∫
tan x dx cos x
3 − 2 sin x − d cos x = − ∫ (cos x) 2 d cos x = +C dx = ∫ 解 原式= ∫ cos x cos x cos x cos x cos x
例 2、求
∫
arcsin x x − x2
dx
解
原式 = ∫
arcsin x 1− x
⋅
1 x
dx = ∫
2 arcsin x 1 − ( x)2
d( x)
= 2 ∫ arcsin x d (arcsin x ) = (arcsin x ) 2 + C 1 dx = 2d ( x ) x 1− x 9 − 4x2
注
例 3、求
∫
dx
1 − 1 d (2 x) 1 2 解 原式 = ∫ + ∫ (9 − 4 x ) 2 d (9 − 4 x 2 ) 2 2 2 8 3 − (2 x)
=
1 2∫
2 d ( x) 1 1 2 1 3 + 9 − 4 x 2 = arcsin x + 9 − 4x2 + C 3 4 4 2 2 1 − ( x) 2 3
2
例 4、求
∫ tan
1+ x2 ⋅
x 1 + x2
dx
解
原式=
∫ tan
x
1 + x 2 d 1 + x 2 = − ln | cos 1 + x 2 | +C
例 5、求
∫ x−
x2 −1
dx
解
原式=
x ( x + x 2 − 1) 2 2 ∫ x 2 − ( x 2 − 1) dx = ∫ x dx + ∫ x x − 1dx
=
3 x3 1 x3 1 + ∫ x 2 − 1d ( x 2 − 1) = + ( x 2 − 1) 2 + C 3 2 3 3
例 6、求
∫ 1 + tan x dx ∫ sin x + cos x dx = 2 ∫ (1 + cos x + sin x )dx
cos x 1 cos x − sin x
1
解
原式=
=
1⎡ 1 ⎤ 1 ⎢ x + ∫ cos x + sin x d (cos x + sin x)⎥ = 2 ( x + ln | cos x + sin x |) + C 2⎣ ⎦
例 7、求
∫ 1− x
1
2
ln
1+ x dx 1− x
解
原式=
1 1+ x 1+ x 1 2 1+ x ∫ ln 1 − x d (ln 1 − x ) = 4 ln 1 − x + C 2 1 dx +1
例 8、求
∫e
x
解
原式=
ex 1+ ex − ex dx = ∫ dx − ∫ dx ∫ ex +1 1+ ex 1 d (1 + e x ) = x − ln(1 + e x ) + C x 1+ e
= ∫ dx − ∫
3
例 9、求
∫e
x
1 dx + e− x
解
ex 1 原式= ∫ 2 x dx = ∫ d (e x ) = arctan e x + C x 2 e +1 1 + (e )
例 10、求
∫ 1 + sin x dx
1 1 − sin x )dx = ∫ dx − ∫ dx 1 + sin x cos 2 x
sin x
解
原式= ∫ (1 −
= x−∫
1 sin x dx + ∫ dx = x − t
an x + sec x + C 2 cos x cos 2 x dx 2 − 3 ln x
− 1 2
例 11、求
∫x
解
原式 = ∫ (2 − 3 ln x) d (ln x)
1 1 − 1 1 1 = ∫ (2 − 3 ln x) 2 (− )d (2 − 3 ln x) = − ⋅ (2 − 3 ln x) 2 + C 3 3 − 1 +1 2
=−
2 2 − 3 ln x + C 3
例 12、求
∫a
2
1 dx sin x + b 2 cos 2 x
2
解
原式=
∫b
1
2
+ a tan x
2 2
d (tan x) =
1 1 a d ( tan x) ∫ a ab 1 + ( tan x) 2 b b
=
1 a arctan( tan x) + C ab b
x4 +1 dx 例 13、求 ∫ 6 x +1
4
解
原式= ∫
( x 2 )2 − x 2 + 1 x2 x4 − x2 +1+ x2 dx + ∫ 3 2 dx dx = ∫ ( x 2 )3 + 1 (x ) x6 + 1
=∫
1 1 1 1 dx + ∫ dx 3 = arctan x + arctan x 3 + C 2 3 2 1+ x 3 1+ (x ) 3
例 14、求
∫ x(1 + x ) dx
8
1
解
原式= ∫
1 + x8 − x8 1 1 x7 dx = ln | x | − ln(1 + x 8 ) + C dx = ∫ dx − ∫ 8 8 1+ x x(1 + x ) x 8
例 15、求
∫x
2
3x − 2 dx − 4x + 5
3 d ( x 2 − 4 x + 5) 1 + 4∫ 2 解 原式= ∫ 2 dx 2 x − 4x + 5 x − 4x + 5 d ( x − 2) 3 ln | x 2 − 4 x + 5 | +4∫ 2 ( x − 2) 2 + 1 3 ln | x 2 − 4 x + 5 | +4 arctan( x − 2) + C 2
=
=
注
由于分子比分母低一次,故可先将分子凑成分母的导数,把积分化为形 1 dx 的积分(将分母配方,再凑微分). 如 ∫ 2 ax + bx + c 例 16、已知 f ( x 2 − 1) = ln
x2 ,且 f [ϕ ( x)] = ln x ,求 ∫ ϕ ( x)dx . x2 − 2
x2 −1+1 x +1 ,故 f ( x) = ln ,又因为 解 因为 f ( x − 1) = ln 2 x −1−1 x −1
2
f [ϕ ( x)] = ln
ϕ ( x) + 1 ϕ ( x) + 1 x +1 = ln x ,得 = x ,解出 ϕ ( x) = ,从而 ϕ ( x) − 1 ϕ ( x) − 1 x −1
5
∫ ϕ ( x)dx = ∫ x − 1 dx = ∫ (1 + x − 1)dx = x + 2 ln | x − 1 | + C
例 17、求
x +1
2
∫ cos
1
4
x
dx
解
1 原式 = ∫ sec 2 xd tan x = ∫ (1 + tan 2 x)d tan x = tan x + tan 3 x + C 3
例 18、求
∫ 2 + ( x ln x)
1 + ln x
2
dx
解
原式= ∫
1 d ( x ln x) x ln x arctan( = )+C 2 2 + ( x ln x) 2 2
三、第二类换元法 设 x = ϕ (t ) 单调可导,且 ϕ ' (t ) ≠ 0 ,已知
令x =ϕ ( t )
∫ f [ϕ (t )]ϕ ' (t )dt = F (t ) + C ,则
F [ϕ −1 ( x)] + C
∫ f ( x)dx
=
∫ f [ϕ (t )]ϕ ' (t )dt = F (t ) + C =
t =ϕ −1 ( x ) 还原
选取代换 x = ϕ (t ) 的关键是使无理式的积分化为有理式的积分(消去根号), 同时使
∫ f [ϕ (t )]ϕ ' (t )dt 易于计算. ∫ (x
xdx
2
例 1、求
+ 1) 1 − x 2
解
令 x = sin t , dx = cos tdt
原式= ∫
1 1 1 sin t cos tdt d cos t = −∫ =− 2 2 ∫ ( 2 − cos t + 2 + cos t )d cos t (sin t + 1) cos t 2 − cos t 2 2 2 + cos t 1 2 + 1− x2 +C = − +C ln 2 − cos t 2 2 2 − 1− x2
=−
1 2 2
ln
6
例 2、求
∫x
dx
4
1+ x2
解
令 x = tan t , dx = sec 2 tdt
原式= ∫
sec 2 tdt cos 3 tdt 1 − sin 2 t =∫ =∫ d sin t = ∫ (sin − 4 t − sin − 2 t )d sin t tan 4 t ⋅ sec t sin 4 t sin 4 t
(1 + x 2 ) 3 (1 + x 2 ) 1 1 1 =− + +C = − + +C 3 sin 3 t sin t 3x 3 x
x2 − 9 dx x2
例 3、求
∫
解
令 x = 3 sec t ,则 dx = 3 sec t ⋅ tan
tdt
原式=
3 tan t tan 2 t ⋅ 3 sec t ⋅ tan tdt = ∫ dt = ∫ (sec t − cos t )dt ∫ 9 sec2 t sec t
= ln | sec t + tan t | − sin t + C1
= ln
x x2 − a2 x2 − a2 + − + C1 a a x
= ln x + x 2 − a 2 −
x2 − a2 +C x
例 4、求
∫ x( x
7
1 dx + 2)
解
1 1 令 x = ,则 dx = − 2 dt , t t
7
1 t6 1 1 原式 = ∫ (− 2 )dt = − ∫ dt = − ∫ d (1 + 2t 7 ) 7 7 1 1 + 2t 14 1 + 2t +2 t 7 t t =− 1 1 1 ln | 1 + 2t 7 | +C = − ln | 2 + x 7 | + ln | x | +C 14 14 2
注
设 m, n 分别为被积函数的分子,分母关于 x 的最高次数,当 n − m > 1 时,
可用倒代换求积分.
例 5、求
∫x
x +1
2
x2 −1
dx
解
1 1 令 x = , dx = − 2 dt t t
1 +1 1 1+ t 1 d (1 − t 2 ) t (− 2 )dt = − ∫ dt = − ∫ dt + ∫ 原式 = ∫ t 1 1 1− t2 1− t 2 2 1− t 2 −1 t2 t2
= − arcsin t + 1 − t 2 + C =
x2 −1 1 − arcsin + C x x
例 6、求
∫
x
3
x −4 x
2
dx
解
原式
令12 x = t
dx =12 t
= 11
t6 t 14 t 10 ⋅ t 4 ⋅12t 11dt = 12 ∫ 5 dt = 12∫ 5 dt 8 3 dt ∫ t − t t −1 t −1
= 12∫
1 12 12 12 t 10 − 1 + 1 4 12 ⋅ t dt = ∫ (t 5 + 1 + 5 )dt 5 = t 10 + t 5 + ln | t 5 − 1 | +C 5 t −1 5 t −1 10 5 5
5 5
=
6 6 12 12 12 x + x + ln x 12 − 1 + C 5 5 5
5
8
例 7、求
∫
dx 1+ ex 2t dt t −1
2
解
令 1 + e x = t , e x = t 2 − 1 , dx =
1 2t 1 t −1 1+ ex −1 原式= ∫ ⋅ 2 dt = 2∫ 2 dt = ln + C = ln +C t t −1 t −1 t +1 1+ ex +1
例 8、求
∫x
ln x dx 1 + ln x
解
令 t = 1+ ln x
原式 = ∫
ln x t −1 d ln x = ∫ dt 1 + ln x t
1 1 2 3 2 2 = ∫ ( t − )dt = t − 2t 2 + C = (ln x − 2) 1 + ln x + C 3 3 t
例 9、求
∫
x + 1 −1 dx x +1 +1
解
令
x + 1 = t , x = t 2 − 1, dx = 2tdt
因为原式 = ∫
x + 2 − 2 x +1 x +1 dx = x + 2 ln | x | −2∫ dx x x
而
∫
x +1 2t 2 dt 1 dx = ∫ 2 = 2∫ (1 + 2 )dt x t −1 t −1
t −1 x +1 −1 + C = 2 x + 1 + ln +C t +1 x +1 +1
= 2t + ln
9
原式= x + 2 ln | x | −4 x + 1 − 2 ln
x +1 −1 + C = x − 4 x + 1 + 4 ln x + 1 + 1 + C x +1 +1
四、分部积分法 分部积分公式为 ∫ uv' dx = uv − ∫ u ' vdx 使用该公式的关键在于 u, v' 的选取, 可 参见本节答疑解惑 4. 例 1、求
∫ x e dx
3 x
解
原式= ∫ x 3de x = x 3e x − 3∫ x 2 de x = x 3e x − 3 x 2 e x + 6∫ xde x
= x 3e x − 3x 2 e x + 6 xe x − 6e x + C
例 2、求
∫x
2
cos 2
x dx 2
解
原式 =
1 2 1 3 1 2 ∫ x (1 + cos x)dx = 6 x + 2 ∫ x cos xdx 2
=
1 3 1 2 1 1 x + ∫ x d sin x = x 3 + x 2 sin x − ∫ x sin xdx 6 2 6 2 1 3 1 2 1 1 x + x sin x + ∫ xd cos x = x 3 + x 2 sin x + x cos x − ∫ cos xdx 6 2 6 2 1 3 1 2 x + x sin x + x cos x − sin x + C 6 2
3
=
=
例 3、求 ∫ e x dx
令 3 x =t
解
原式
dx =3t 2 dt
= 3∫ t e dt = 3∫ t de
2 t 2
t
= 3t 2 e t − 6te t + 6e t + C
= 33 x 2 e
3
x
− 63 x e
3
x
+ 6e
3
x
+C
例 4、求 ∫ cos(ln x)dx
10
解
原式 = x cos(ln x) + ∫ si
n(ln x)dx
= x cos(ln x) + x sin(ln x) − ∫ cos(ln x)dx
x 移项,整理得原式 = [cos(ln x) + sin(ln x)] + C 2
注 应用一次分部积分法后,等式右端循环地出现了我们所要求出的积分 式,移项即得解,类似地能出现循环现象的例题是求如下不定积分:
∫e
αx
cos β xdx 或
∫e
αx
sin βxdx
例 5、求 ∫ ln( x + 1 + x 2 )dx 解 原式 = x ln( x + 1 + x 2 ) − ∫
x 1+ x
2
dx = x ln( x + 1 + x 2 ) − 1 + x 2 + C
例 6、求
ln 3 x ∫ x 2 dx
1 ln 3 x 1 解 原式= = ∫ − ln xd ( ) = − − 3∫ ln 2 xd ( ) x x x
3
=−
ln 3 x ⎡ ln 2 x 1 ⎤ ln 3 x 3 ln 2 x 6 ln x 6 − 3⎢ + 2 ∫ ln xd ( )⎥ = − − − − +C x x x ⎦ x x x x ⎣
例 7、推导
∫ (x
2
1 dx 的递推公式 + a 2 )n
解 令 In = ∫
1 dx ( x + a 2 )n
2
In =
x x2 + a2 − a2 1 x + 2n ∫ 2 dx = 2 + 2nI n − 2na 2 ∫ 2 dx 2 2 n 2 n +1 2 n (x + a ) (x + a ) (x + a ) ( x + a 2 ) n +1
11
=
x + 2nI n − 2na 2 I n +1 ( x + a 2 )n
2
I n +1 =
⎤ 1 ⎡ x + (2n − 1) I n ⎥ 2 ⎢ 2 2 n 2na ⎣ ( x + a ) ⎦ ⎡ ⎤ x ⎢ ( x 2 + a 2 ) n −1 + (2n − 3) I n −1 ⎥ ⎣ ⎦
In =
1 2(n − 1)a 2
例 8、推导 I n = ∫ tan n xdx 的递推公式. 解 I n = ∫ tan n − 2 x ⋅ tan 2 xdx = ∫ tan n − 2 x ⋅ (sec 2 x − 1)dx = ∫ tan n − 2 x ⋅ sec 2 xdx − ∫ tan n − 2 xdx = ∫ tan n − 2 xd (tan x) − I n − 2 =
1 tan n −1 x − I n −2 n −1
注 应用分部积分法可以建立与正整数 n 有关的一些不定积分的递推公式. 例 9、已知 f (x) 的一个原函数是 e − x ,求
2
∫ xf ' ( x)dx
2
解 原式 = ∫ xdf ( x) = xf ( x) − ∫ f ( x)dx = xf ( x) − e − x + C 例 10、求
∫ x arctan x ln(1 + x
2
)dx
解 因为
∫ x ln(1 + x
=
2
)dx =
1 2 2 ∫ ln(1 + x )d (1 + x ) 2
1 1 (1 + x 2 ) ln(1 + x 2 ) − x 2 + C 2 2
1 ⎤ ⎡1 所以 原式= ∫ arctan xd ⎢ (1 + x 2 ) ln(1 + x 2 ) − x 2 ⎥ 2 ⎦ ⎣2
12
=
1 1 ⎡ x2 ⎤ (1 + x 2 ) ln(1 + x 2 ) − x 2 arctan x − ∫ ⎢ln(1 + x 2 ) − ⎥ 2 2 ⎣ 1+ x2 ⎦
[
]
=
1 3 x arctan x (1 + x 2 ) ln(1 + x 2 ) − x 2 − 3 − ln(1 + x 2 ) + x + C 2 2 2
[
]
注 本题是三类函数相乘的形式,这类问题大多采用本题的方法.
xe arctan x ∫ (1 + x 2 ) dx
例 11、求
解 令 x = tan t , dx = sec 2 tdt
原式 = ∫
tan t ⋅ e t sec 2 t dt = ∫ sin t cos te t dt sec 4 t
=
e arctan x ( x 2 + x − 1) 1 1 +C sin 2te t dt = e t (sin 2t − cos 2t ) + C = 5(1 + x 2 ) 2∫ 10
例 12、求
x2 ∫ 1 + x 2 arctan xdx 1 1 ) arctan xdx = ∫ arctan xdx − ∫ arctan xdx 2 1+ x 1+ x2
解 原式= ∫ (1 −
1 1 = x arctan x − ln(1 + x 2 ) − (arctan x) 2 + C 2 2 arcsin x 1 + x 2 ⋅ dx 例 13、求 ∫ x2 1− x2
解 令 x = sin t , arcsin x = t , dx = cos tdt ,
t (1 + sin 2 t ) t ⋅ cos tdt = ∫ 2 dt + ∫ tdt 原式 = ∫ 2 sin t cos t sin t
13
1 1 = ∫ td (− cot t ) + t 2 = −t cot t + ∫ cot tdt + t 2 2 2 1 = −t cos t +
ln | sin t | + t 2 + C 2
1 − x2 1 arcsin x + ln | x | + (arcsin x) 2 + C x 2
=−
注 直接积分法、换元法、分部积分法是求不定积分最重要的方法,主要用 到了“拆、凑、换、分”的技巧,同时应注意这些方法的综合运用. 五、有理函数的积分 有理函数的积分总可化为整式和如下四种类型的积分: (1)
∫ x − a dx = A ln | x − a | +C ∫ ( x − a)
A
n
A
(2)
dx =
−A 1 + C (n ≠ 1) n − 1 ( x − a ) n −1
dx dx (3) ∫ 2 dx = ∫ n n ( x + px + q ) ⎡ p 2 4q − p 2 ⎤ ⎢( x + ) + ⎥ 2 4 ⎦ ⎣
p 令x + =u 2 4q− p2 =a 2 4
=
令
∫ (u
2
du + a2 )n
(4)
∫ (x
2
( x + a)dx 1 1 p dx dx = − + (a − ) ∫ 2 ,其 n 2 n −1 + px + q) 2(n − 1) ( x + px + q) 2 ( x + px + q) n
中 p 2 − 4q
∫x
2
dx − 2x + 3 dx
2
解 原式=
∫ ( x − 1)
+2
=∫
1 d ( x − 1) x −1 arctan = +C 2 2 + ( x − 1) 2 2
14
例 2、求
x 2 + 5x + 4 ∫ x 4 + 5x 2 + 4 dx
x2 + 4 x ∫ ( x 2 + 1)( x 2 + 4) dx + 5∫ ( x 2 + 1)( x 2 + 4) dx
解 原式=
dx 5 dx 2 5 1 1 )dx 2 =∫ 2 + ∫ 2 = arctan x + ∫ ( 2 − 2 2 x + 1 2 ( x + 1)( x + 4) 6 x +1 x + 4
5 x2 +1 = arctan x + ln 2 +C 6 x +4
本题若用待定系数法,较麻烦一些,也可获得同样的结果.事实上,
x 2 + 5 x + 4 Ax + B Cx + D 设 4 = + 2 ,通分后应有 x + 5x 2 + 4 x 2 + 1 x +4 x 2 + 5 x + 4 = ( Ax + B)( x 2 + 4) + (Cx + D)( x 2 + 1)
得 比较等式两端 x 的同次幂的系数, A + C = 0 ,B + D = 0 ,4 A + C = 5 ,4 B + D = 4
5 5 由此, A = , B = 1, C = − , D = −1 3 3
5 ⎡5 ⎤ ⎢ 3 x + 1 − 3 x − 1⎥ 5 x2 +1 + 2 dx = ln 2 + arctan x + C 故原式= ∫ ⎢ 2 ⎥ x +1 x +4 ⎥ 6 x +4 ⎢ ⎣ ⎦
例 3、求
∫x
3
xdx 3 −1
解 设
x A Bx + C 2 = + 2 ,通分后应有 x = A( x + x + 1) + ( Bx + C )( x − 1) x −1 x −1 x + x + 1
比较等式两端 x 的同次幂的系数,得 A + B = 0, A − B + C = 1, A − C = 0 ,由此,
1 1 1 A = , B = − ,C = 3 3 3
15
故原式=
∫ ⎢ 3( x − 1) − 3( x ⎣
⎡
1
2
⎤ x −1 dx + x + 1) ⎥ ⎦
1 d (x + ) 1 dx 1 2x +1 1 2 dx + ∫ = ∫ − ∫ 2 1 2 3 3 x −1 6 x + x + 1 2 (x + ) + 2 4
( x − 1) 2 1 2x +1 1 = ln 2 + arctan +C 6 x + x +1 3 3
例 4、求
∫x
2
dx (1 − x 4 )
解 原式=
( x 2 + 1) − x 2 1 1 ∫ x 2 (1 − x 4 ) dx = ∫ x 2 (1 − x 2 )dx − ∫ (1 − x 2 )(1 + x 2 )dx
= ∫(
1 1 1 1 1 + + )dx − ∫ ( )dx 2 2 2 x 1− x 2 1 − x 1+ x2
1 1 1 1 1 =− + ∫ dx − ∫ dx 2 2 1 + x2 x 2 1− x 1 1 1+ x 1 = − + ln − arctan x + C x 4 1− x 2
注:本题若用待定系数法,应当将被积函数分解
为
A B C D Ex + F 1 1 = 2 = + 2+ + + 4 2 x (1 − x ) x (1 − x)(1 + x)(1 + x ) x x 1 − x 1 + x 1 + x 2
2
然后再确定系数,显然这样做比较麻烦,也可获同样结果,此处从略.
例 5、求
x11dx ∫ x8 + 3x 4 + 3 dx
解 令 x 4 = u ,则 du = 4 x 3dx ,于是,
16
原式 =
u2 1 4 1 1 ∫ u 2 + 3u + 2 du = 4 ∫ (1 + u + 1 − u + 2 )du 4
1 x4 1 = (u + ln | u + 1 | −4 ln | u + 2 | +C ) = + ln(1 + x 4 ) − ln( x 4 + 2) + C 4 4 4
x5 例 6、求 ∫ dx (2 x 2 + 3) 3
解 令 2x2 + 3 = t, x2 =
t −3 ,4 xdx = dt ,从而, 2
原式=
(t − 3) 2 1 1 6 9 ∫ 4 ⋅ 4t 3 dt = 16 ∫ ( t − t 2 + t 3 )dt
=
1 6 9 1 6 9 (ln | t | + − 2 ) + C = [ln | 2 x 2 + 3 | + 2 − ]+C 2 16 16 t 2t 2 x + 3 2(2 x + 3) 2
例 7、求
x4 ∫ x 4 + 5x 2 + 4 dx
解
x4 − (5 x 2 + 4) = 1+ 4 x 4 + 5x2 + 4 x + 5x2 + 4
− (5 x 2 + 4) A1 x + B1 A2 x + B2 = 2 + 2 ,通分后应有 x 4 + 5x2 + 4 x +1 x +4 − (5 x 2 + 4) = ( A1 x + B1 )( x 2 + 4) + ( A2 x + B2 )( x 2 + 1)
设
1 16 由此, A1 = 0, B1 = , A2 = 0, B2 = − ,故 3 3
原式=
∫ ⎢1 + 3( x ⎣
⎡
1
2
+ 1)
−
1 8 16 ⎤ x ⎥dx = x + 3 arctan x − 3 arctan 2 + C 2 3( x + 4) ⎦
17
例 8、求
∫ x(x
10
dx + 1) 2
解 由于
x10 + 1 − x10 x9 1 1 = = − 10 x( x10 + 1) 2 x( x10 + 1) 2 x( x10 + 1) ( x + 1) 2
1 x9 x9 = − 10 − x ( x + 1) ( x10 + 1) 2 ⎤ ⎡1 x9 x9 1 d ( x10 + 1) 1 d ( x10 + 1) dx = ln | x | − ∫ 10 原式= ∫ ⎢ − 10 − ∫ 10 − 10 2⎥ 10 x +1 10 ( x + 1) 2 ⎣ x ( x + 1) ( x + 1) ⎦
= ln | x | −
1 1 1 x10 1 ln( x10 + 1) + + C = ln 10 + +C 10 10 x + 1 10( x10 + 1) 10 10( x + 1)
注 对被积函数先做初等变形常常可以使问题得到简化,常见的初等变形 有:分子分母同乘一个因子;有理化;加一项或者减一项以及利用三角函数恒等 变形等. 六、三角函数有理式的积分 一般从理论上讲,三角函数有理式的积分
∫ R(sin x, cos x)dx 可通过万能代换
x 化为代数有理式的积分,但有时较繁,因此我们常采用三角恒等变形, 2 然后再求解. t = tan
例 1、求
∫ sin x cos
dx
4
x
解 原式=
sin 2 x + cos 2 x sin x dx ∫ sin x cos 4 x dx = ∫ cos 4 x dx + ∫ sin x cos 2 x 1 sin x dx d (cos x) + ∫ dx + ∫ 4 2 cos x cos x sin x
= −∫ =
1 1 1 x d (cos x) x −∫ + ln | tan | = + + ln | tan | +C 3 2 3 3 cos x cos x 2 3 cos x cos x 2
18
例 2、求
∫
1 + sin x dx
解 原式=
∫
sin 2
x x x x + cos 2 + 2 sin cos dx 2 2 2 2
= ∫ (sin
x x x x x x + cos ) 2 dx = ∫ (sin + cos )dx = −2 cos + 2 sin + C 2 2 2 2 2 2 dx
例 3、求
∫ 2 sin x − cos x + 5
x 2t 1− t 2 2dt , cos x = , dx = ,于是 ,则 sin x = 2 2 2 1+ t 1+ t 1+ t2
解 令 t = tan
x ⎞ ⎛ ⎜ 3 tan + 1 ⎟ 1 1 dt ⎛ 3t + 1 ⎞ 2 ⎟+C 原式= ∫ 2 arctan⎜ arctan⎜ = ⎟+C = 3t + 2t + 2 5 5 5 ⎜ ⎟ ⎝ 5 ⎠ ⎜ ⎟ ⎝ ⎠
例 4、求
∫ 1 + sin x dx
sin x(1 − sin x) sin x 1 − cos 2 x
dx = ∫ dx − ∫ dx ∫ cos 2 x cos 2 x cos 2 x
sin x
解 原式=
=
1 − tan x + x + C cos x sin x
例 5、求
∫ sin x + cos x dx
1 sin x + cos x + sin x − cos x 1 ⎛ sin x − cos x ⎞ dx = ∫ ⎜1 + ⎟dx ∫ 2 sin x + cos x 2 ⎝ sin x + cos x ⎠
解 原式=
=
1 1 − d (sin x + cos x) 1 x+ ∫ = ( x − ln | sin x + cos x |) + C 2 2 sin x + cos x 2
例 6、求 ∫ sin 5 x cos xdx
19
解 原式=
1 1 1 ∫ [sin 4 x + sin 6 x]dx = − 8 cos 4 x − 12 cos 6 x + C 2
注 积化和差公式
1 sin αx ⋅ cos β x = [sin(α + β ) x + sin(α − β ) x] 2 1 sin αx ⋅ sin β x = [cos(α − β ) x − cos(α + β ) x] 2 1 cos αx ⋅ cos β x = [cos(α + β ) x + cos(α − β ) x] 2
例 7、求
∫ (2 + sin
dx 2 x) cos x
解 令 sin x = t , cos xdx = dt
于是原式=
1 (2 + t 2 ) + (1 − t 2 ) dt = ∫ ∫ (2 + t 2 )(1 − t 2 ) 3 (2 + t 2 )(1 − t 2 ) dt
=
1 dt 1 1 1+ t 1 dt t ∫ 1 − t 2 + 3 ∫ 2 + t 2 = 6 ln 1 − t + 3 2 arctan( 2 ) + C 3
1 1 + sin x 1 sin x arctan( = ln + )+C 6 1 − sin x 3 2 2
注 形如 ∫ R(sin x, cos x)dx 的有理函数的积分,一般可利用代换 tan 为有理函数的积分. (i) 若 R (− sin x, cos x) = − R(sin x, cos x) 或 R (sin x,− cos x) = − R(sin x, cos x) 成立,最好利用代换 cos x = t 或对应的 sin x = t . (ii) 若等式 R (− sin x,− cos x) = R(sin x, cos x) 成立,最好利用代换 tan x = t .
x =t化 2
例 8、求
∫ sin
3
sin x dx x + cos3 x
20
解 令 tan x = t ,则 sec 2 xdx = dt ,于是
t 1 (1 + t ) 2 − (1 − t + t 2 ) 1 t +1 1 dt dt = ∫ dt = ∫ dt − ∫ 原式= ∫ 3 2 2 1+ t 3 (1 + t )(1 − t + t ) 3 1− t + t 3 1+ t
=
1 1 2t − 1 1 ln(t 2 − t + 1) + arctan( ) − ln | 1 + t | +C 6 3 3 3
2 tan x − 1 1 tan 2 x − tan x + 1 1 + arctan( )+C = ln 2 6 (1 + tan x) 3 3
21